Osiedle Teatralne znajduje się między aleją Generała Andersa i ulicami: Kocmyrzowską, Obrońców Krzyża i Ludźmierską. Sąsiaduje również z Rondem Kocmyrzowskim, a także z osiedlami: Przy Arce, Krakowiaków, Górali, Uroczym, Zgody i Spółdzielczym.
Budowę pierwszych bloków osiedla rozpoczęto w połowie 1950 roku, z czego większą część wybudowano do 1956 roku. Projekt Andrzeja Uniejewskiego, Tadeusza Uniejewskiego, Mariana Uranowskiego, Janusza Ingardena, Marty Ingarden i Stanisława Reńskiego, zgodnie z wytycznymi socrealizmu, w stylu nawiązywał do renesansowych elementów Krakowa (attyki, tralki, pilastry, profilowania, wystające gzymsy, półkolumny, arkady i podcienia). Natomiast urbanistycznie zakładał budowę osiedla jako skupiska zwartej, parawanowej zabudowy od ulicy oraz luźnej zabudowy na terenie podwórka.
Zgodnie z projektem, osiedle składa się z trzech kolonii. Kolonia I to część terenu między ulicami Andersa, Kocmyrzowską i Czuchajowskiego (wewnętrzna droga osiedlowa). Kolonia II to tereny między Czuchajowskiego, Andersa a Ludźmierską, a największa kolonia III sąsiaduje z koloniami I i II, mieści się między ulicami Kocmyrzowską, Obrońców Krzyża i Ludźmierską. Zabudowa osiedla Teatralnego jest jednolita, poszczególne kolonie różnią się jedynie detalami. Wszystkie kolonie łączy parawanowa zabudowa od ulicy oraz luźna zabudowa na terenie podwórek. Poszczególne bloki usytuowane wzdłuż głównych ulic łączą się w ciągi za pomocą przewiązek w narożach oraz pasaży. W kolonii I i III pasaże przybierają formę dużych arkadowych przejść. W kolonii II i częściowo w kolonii III są to niskie przejścia osadzone na filarach.
Większość budynków na terenie osiedla ma wysokość czterech kondygnacji. Jedynie bloki na obrzeżach kolonii I i II (od strony al. Andersa) to bloki pięciokondygnacyjne. W każdej kolonii znajdują się bloki, w których poziom parterów przeznaczono na lokale usługowe. Mieszczą się w nich m.in. lokale gastronomiczne, księgarnie, bank, sklepy spożywcze i odzieżowe, biblioteka, siedziba MOPS i inne punkty usługowe.
Osiedle Teatralne
m2
liczba pokoi
cena: zł
W kolonii I nie ma budynków, w których mieściłyby się lokale użyteczności publicznej. Budynki są natomiast bardziej monumentalne i reprezentacyjne. Proste elewacje zdobią dekoracyjne, szerokie lizeny. Dachy budynków są płaskie, zaś proste attyki występują tylko w niektórych wybranych budynkach. W blokach kolonii I usytuowanych od ul. Czuchajowskiego na drugim i trzecim piętrze znajdują się płytkie balkony z prostymi barierkami.
Zabudowania kolonii II sprawiają wrażenie ułożonych luźniej, pomimo występowania zabudowy parawanowej. Bloki ułożone są w taki sposób, że w przybliżeniu tworzą prostokąt. Blok mieszkalny w części obrzeżnej stanowi ciąg i tworzy parawan względem ulicy Ludźmierskiej. Budynek składa się z bloków o numerach od 11 do 16. Pozostałe budynki, znajdujące się w podwórku, wybudowano blisko siebie, ale nie są z sobą połączone. Samodzielnie wybudowano budynki nr 8 – użytkowany przez ZUS, 9 i 9a -mieszczący portal internetowy Interia oraz 10 – kino Świt.
Elewacje bloków kolonii II są skromniejsze niż w kolonii I. różnicowane parami lizen, natomiast na dachach budynków brak jest attyk. Balkony znajdują się na pierwszym i drugim piętrze w bloku od ul. Ludźmierskiej; są proste, mają geometryczne barierki w kolorze zielonym. Na parterze tego bloku znajdują się okna porte-fenetre. Natomiast elewacje w podwórkach wyróżniają się uskokami przy klatkach schodowych, zwieńczonymi płaskimi łukami często zwielokrotnionymi.
Szczególnym obiektem kolonii II jest budynek kina Świt usytuowany przy al. Andersa. Zaprojektowany przez Andrzeja i Tadeusza Uniejewskich (bryła) oraz Mariana Sigmunta (wnętrza), oddany do użytku w 1953 r., jest sztandarowym przykładem architektury socrealistycznej o wyjątkowych walorach. Prosty, kubiczny budynek o dwóch salach kinowych, w których toczyło się życie kulturalne dzielnicy, był dumą mieszkańców Nowej Huty. Powstanie multipleksów przyczyniło się do upadku kina. Po generalnym remoncie budynek przeznaczono na działalność usługową i handlową. Większość zainicjowanych projektów zakończyło działalność. Dziś budynek służy jednej z sieci handlowych.
Dalsza część artykułu pod zdjęciem
Kolonia III jest największą i najbardziej różnorodną częścią osiedla Teatralnego. Znajdują się tutaj budynki mieszkalne, pełniące również funkcje usługowe, oraz budynki o innych funkcjach: dwie szkoły – XI Liceum Ogólnokształcące oraz Szkoła Podstawowa nr 87, budynek Teatru Ludowego, a także kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa.
Zabudowa parawanowa występuje od ulicy Kocmyrzowskiej oraz na granicy z koloniami I i II. Zamknięcie osiedla tworzy narożny budynek (nr 18) przy ul. Ludźmierskiej.
Budynek o numerze 24, zbudowany jako Dom Rzemiosła, daje początek najdłuższemu budynkowi kolonii III, który tworzy ciąg bloków do numeru 30A. Bloki te rozdzielone są przejściami arkadowymi.
Osiedle Teatralne jest bardzo funkcjonalne i przyjazne rodzinom z dziećmi. Szerokie pasy zieleni wzdłuż ulic Ludźmierskiej i Obrońców Krzyża oraz zadbane i zadrzewione zieleńce między budynkami wraz z dwoma nowoczesnymi placami zabaw, tworzą zdrowe i bezpieczne miejsce zabawy i odpoczynku. Liczne sklepy i punkty usługowe, usytuowane w lokalach na parterach budynków i znajdującym się po drugiej stronie ul. Kocmyrzowskiej Bieńczyckim Placu Targowym, zaspakajają podstawowe potrzeby życiowe mieszkańców.
Działające: biblioteka publiczna, przedszkole prywatne, szkoła podstawowa, liceum ogólnokształcące, szkoła policealna i Centrum Kształcenia Ustawicznego stanowią atrakcyjną ofertę edukacyjną, a usytuowane na osiedlach sąsiednich: przedszkole samorządowe, przychodnia rejonowa i biura Urzędu Miasta Krakowa, ułatwiają funkcjonowanie na osiedlu.
Doskonała komunikacja tramwajowa i autobusowa, dzięki usytuowaniu osiedla przy Rondzie Kocmyrzowskim, umożliwia przemieszczanie się w obrębie Krakowa, jak i szybki dojazd do wschodniej obwodnicy miasta.
